Cơ hội việc làm cho sinh viên tốt nghiệp cử nhân ngành Hải dương học

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu quản lý tài nguyên thiên nhiên ngày càng tăng, ngành Hải dương học của bộ môn Hải dương, Khí tượng và Thủy văn thuộc khoa Vật lý- Vật lý Kỹ thuật, trường ĐH Khoa học Tự nhiên -ĐHQG. HCM đang mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn nhưng đầy thách thức

Đại dương chiếm 71% bề mặt Trái Đất và đóng vai trò quan trọng trong hệ thống khí hậu toàn cầu. Chuyên ngành hải dương học có thể tìm việc tại các viện nghiên cứu, cơ quan quản lý biển, công ty tư vấn môi trường, hoặc trong ngành công nghiệp dầu khí. Công việc có thể bao gồm nghiên cứu về hệ sinh thái biển, đánh giá tác động môi trường, hoặc phát triển công nghệ khai thác biển bền vững. Với sự phát triển của công nghệ và nhu cầu dự báo thời tiết chính xác, chuyên ngành khí tượng đang có nhu cầu cao về nhân lực. Cơ hội việc làm bao gồm dự báo viên thời tiết tại các trung tâm khí tượng, chuyên gia phân tích khí hậu cho các tổ chức quốc tế, hoặc tư vấn khí tượng cho các ngành như nông nghiệp và hàng không. Quản lý nguồn nước là một thách thức lớn trong thế kỷ 21. Chuyên ngành thủy văn có thể làm việc trong lĩnh vực quản lý tài nguyên nước, thiết kế hệ thống thủy lợi, hoặc dự báo và phòng chống lũ lụt. Ngoài ra, nghiên cứu về chất lượng nước và tác động của biến đổi khí hậu đến nguồn nước cũng là những lĩnh vực đang phát triển.

Các ngành này đang chứng kiến sự tích hợp ngày càng nhiều của công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, học máy và dữ liệu lớn. Điều này tạo ra nhu cầu về các chuyên gia có kỹ năng kết hợp giữa kiến thức chuyên môn và công nghệ thông tin. Ngoài kiến thức chuyên môn, các ứng viên cần có kỹ năng phân tích dữ liệu, sử dụng thành thạo các phần mềm chuyên ngành, và khả năng làm việc trong môi trường đa ngành. Kỹ năng giao tiếp tốt cũng rất quan trọng, đặc biệt khi làm việc với cộng đồng hoặc các nhà hoạch định chính sách.

Ngành Hải dương, Khí tượng và Thủy văn, mặc dù có vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu và quản lý môi trường, vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong việc tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp. Thị trường việc làm trong lĩnh vực này thường hạn chế và cạnh tranh cao, đòi hỏi trình độ học vấn chuyên sâu, thường là bằng Thạc sĩ hoặc Tiến sĩ. Nhiều vị trí công việc phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, khiến nghề nghiệp dễ bị ảnh hưởng bởi các quyết định chính sách. Yêu cầu về kỹ năng đa dạng, bao gồm cả công nghệ thông tin và phân tích dữ liệu, cũng tạo ra thách thức cho người tìm việc. Ngoài ra, công việc trong ngành này thường tập trung ở các khu vực địa lý cụ thể, có thể đòi hỏi di chuyển xa và làm việc trong điều kiện khắc nghiệt. Áp lực công việc cao, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp như dự báo thiên tai, cùng với nhu cầu cập nhật kiến thức liên tục, tạo ra những khó khăn bổ sung. Việc chuyển đổi ngành nghề cũng có thể gặp trở ngại do tính chuyên biệt của kiến thức. Để vượt qua những khó khăn này, người tìm việc cần chủ động phát triển kỹ năng đa dạng, tích lũy kinh nghiệm thực tế và mở rộng mạng lưới quan hệ trong ngành.

Sinh viên ra trường có thể làm việc tại các cơ quan như Viện nghiên cứu như Viện Hải dương học, Viện Kỹ thuật biển, Viện Địa lý Tài nguyên TP.HCM, Phân viện KH Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu, Trung tâm Ứng dụng Công nghệ Vệ tinh miền Nam, Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, Sở Khoa học Công nghệ các tỉnh và thành phố, Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, Các Đài KTTV trực thuộc tỉnh, Trung tâm Khí tượng hàng không tại các sân bay: Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Liên Khương… Hoặc các công ty phân phối thiết bị quan trắc đo đạc thủy hải văn, cũng như các tập đoàn năng lượng tái tạo, các dự án bảo tồn thiên nhiên như Công ty thiết bị hải dương REECO, Công ty ứng dụng bản đồ VIETMAP, Công ty DFM-engineering, tập đoàn Mainstream… hoặc giảng dạy tại các trường đại học như trường Đại học Bách Khoa, ĐHQG-HCM, trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Tp.HCM, Trường Đại học Nông Lâm, Học viện Hải quân…Sinh viên có thể học tiếp lên bậc cao hơn như thạc sĩ, tiến sĩ để trở thành các nhà nghiên cứu, giảng viên đại học trong lĩnh vực được đào tạo.

Năm 2024 vừa qua, ngành Hải dương học được công nhận chất lượng đào tạo bởi tổ chức kiểm định quốc tế ASIIN (Hình 1). Việc công nhận chất lượng đào tạo mang lại nhiều lợi thế cho sinh viên. Trước hết, điều này đảm bảo chương trình đào tạo đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục và kiến thức chuyên môn. Sinh viên có cơ hội tiếp cận với chương trình học cập nhật, phù hợp với xu hướng ngành nghề toàn cầu. Bên cạnh đó, bằng cấp được công nhận rộng rãi hơn, tăng khả năng được tuyển dụng cả trong nước và quốc tế. Sinh viên được ưu tiên miễn thi và chuyển tiếp học cao học ngành Hải dương học, ngành Khí tượng khí hậu hoc của trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM. Sinh viên cũng dễ dàng hơn khi xin học bổng hoặc chuyển tiếp sang các trường đại học nước ngoài như trường đại học Kiel (Đức), TT Thời tiết Oklahoma thuộc Trường đại học Oklahoma (Mỹ), Viện Hải dương học Sopot (Ba Lan); Học viện Sinica (Đài Loan), Đại học Hokkaido (Nhật Bản), Đại học Quốc lập Trung Ương (Đài Loan), Đại học Tasmania (Úc)…. Ngoài ra, họ có thể tham gia các chương trình trao đổi, thực tập với đối tác quốc tế của trường, mở rộng mạng lưới quan hệ và nâng cao kỹ năng ngoại ngữ (Hình 2). Tất cả những điều này góp phần tạo nên lợi thế cạnh tranh đáng kể cho sinh viên ngành Hải dương học khi bước vào thị trường lao động trong tương lai. Các thông tin về việc làm thường xuyên đươc cập nhật trên website bộ môn (https://oceanology.hcmus.edu.vn/category/sinh-vien/co-hoi-viec-lam/).

Với tầm quan trọng ngày càng tăng của các vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu, ngành Hải dương học sẽ tiếp tục phát triển trong những năm tới. Điều này hứa hẹn mang lại nhiều cơ hội việc làm đa dạng và có ý nghĩa cho những người quan tâm đến lĩnh vực này (Hình 3).